prośba o podanie odpowiedzi z sip.lex.pl - Świadczenia rodzinne

[referat]

Bardzo proszę, napiszcie jaka jest odpowiedź na to pytanie, nie mam dostępu do lex. /sip.lex.pl/pytania-i-odpowiedzi/czy-przysluguje-zasilek-rodzinny-dla-opiekuna-prawnego-621946633

[gosial]

Po godz. 15 napiszę, bo hasła mam w domu.

[kamila2497]

PYTANIE
Zwracamy się z zapytaniem: czy przysługuje zasiłek rodzinny dla opiekuna prawnego?
Opiekę nad dzieckiem sprawuje babcia, która została ustanowiona sądownie opiekunem prawnym. Ojcostwo dziecka nie zostało ustalone. Na dziecko nie ma ustalonych alimentów. Babcia (opiekun prawny) wniosła do sądu pozew o zasądzenie renty alimentacyjnej od matki dziecka.
Czy można przyznać wówczas zasiłek rodzinny dla opiekuna prawnego, jeżeli będzie ustalona ,,renta alimentacyjna'' (chodzi tu głównie o nazewnictwo ,,renta")?
Czy opiekun prawny (wdowa) może również otrzymać dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu samotnego wychowywania dziecka?
ODPOWIEDŹ
Kwestia ta budzi wątpliwości, ale skłaniam się do poglądu, że zasiłek i dodatek mogą być przyznane opiekunowi prawnemu.
Uzasadnienie
Renta alimentacyjna to jedna z nazw potocznych "alimentów".
Zgodnie z art. 4 ust. 2 ustawy z 28.11.2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U. z 2018 r. poz. 2220 ze zm.) – u.ś.r., prawo do zasiłku rodzinnego i dodatków do tego zasiłku przysługuje:
1) rodzicom, jednemu z rodziców albo opiekunowi prawnemu dziecka;
2) opiekunowi faktycznemu dziecka;
3) osobie uczącej się.
Z opisu stanu faktycznego wynika, że dziecko ma rodzica (matkę) oraz opiekuna prawnego (babkę).
Na gruncie u.ś.r., zgodnie z art. 3 pkt 4, dziecko oznacza to dziecko własne, małżonka, przysposobione oraz dziecko, w sprawie którego toczy się postępowanie o przysposobienie, lub dziecko znajdujące się pod opieką prawną.
Należy jednocześnie pamiętać, że w sytuacji, gdy w grę wchodzi opieka prawna, to obowiązuje szczególna regulacja dotycząca ustalania dochodu. W myśl art. 5 ust. 11 u.ś.r., w przypadku gdy prawo do świadczeń rodzinnych ustala się na dziecko pozostające pod opieką opiekuna prawnego, ustalając dochód uwzględnia się tylko dochód dziecka. W opisanej sytuacji, dochodem dziecka mogą być alimenty na jego rzecz od matki.
Jeśli chodzi o dodatek z art. 11a u.ś.r., to dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka przysługuje samotnie wychowującym dziecko matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka, jeżeli nie zostało zasądzone świadczenie alimentacyjne na rzecz dziecka od drugiego z rodziców dziecka, ponieważ:
1) drugi z rodziców dziecka nie żyje;
2) ojciec dziecka jest nieznany;
3) powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone.
Ojciec dziecka jest nieznany. Od matki będą ustalone alimenty.

[kamila2497]

Część 2

Uważam, że kierując się wykładnią celowościową, gdy o dodatek ubiega się opiekun prawny, warunki z art. 11a u.ś.r. muszą być spełnione w odniesieniu do obojga rodziców. Nie wystarczy więc, że ojciec jest nieznany. Musi być także rozstrzygnięta kwestia alimentów od matki dziecka (bo żyje). Celem zasiłku rodzinnego i tego dodatku nie jest bowiem wyręczanie rodzica przez państwo w utrzymywaniu jego dziecka. W pierwszej kolejności zobowiązanym do utrzymania dziecka jest rodzic, a w sytuacji opisanej w pytaniu – matka. Nawet jeśli byłaby pozbawiona władzy rodzicielskiej, to powinien wywiązywać się z obowiązku alimentacyjnego. Dodatek przysługiwałby więc wówczas, gdyby powództwo o alimenty od ojca zostało oddalone.
Wątpliwości może też budzić, czy opiekun prawny jest osobą samotnie wychowującą dziecko (zgodnie z art. 3 pkt 17a u.ś.r., osoba samotnie wychowująca dziecko oznacza to pannę, kawalera, wdowę, wdowca, osobę pozostającą w separacji orzeczonej prawomocnym wyrokiem sądu, osobę rozwiedzioną, chyba że wychowuje wspólnie co najmniej jedno dziecko z jego rodzicem).
Babka prawdopodobnie wychowuje dziecko bez żadnego z rodziców.
W opisanym przypadku, ze względu na wykładnię celowościową i niżej powołane orzecznictwo, skłaniam się do poglądu, że babka może otrzymać ww. dodatek. Należy bowiem zauważyć, że zgodnie z nowszą linią orzeczniczą sądów administracyjnych nawet pozostawanie przez rodzica w związku małżeńskim nie wyklucza przyznania mu dodatku z tytułu samotnego wychowywania dziecka na dziecko pozamałżeńskie, co do którego spełnione są przesłanki z art. 11a u.ś.r. (tzn. drugi rodzic nie żyje, etc.).
W kwestii definicji osoby samotnie wychowującej dziecko wypowiedział się Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 23.06.2008 r. (P 18/06, Dz.U. Nr 119, poz. 770). Trybunał orzekł, że art. 2 pkt 5 lit. a ustawy z 22.04.2005 r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej (Dz.U. Nr 86, poz. 732 ze zm.) - dalej u.d.a.z.a., w związku z art. 3 pkt 17a u.ś.r. w zakresie, w jakim pomija prawo:
a) osób wychowywanych przez osoby pozostające w związku małżeńskim,
b) osób wychowywanych przez osoby, które wspólnie wychowują co najmniej jedno dziecko z jego rodzicem, do zaliczki alimentacyjnej, jest niezgodny z art. 18, art. 32 ust. 1 i art. 71 ust. 1 Konstytucji oraz nie jest niezgodny z art. 27 Konwencji o prawach dziecka.
W wyroku WSA w Bydgoszczy z 5.04.2011 r., II SA/Bd 191/11, stwierdzono, że przywołany wyrok TK z 23.06.2008 r. odnosi się wprost do sprawy uzyskania prawa do zaliczki alimentacyjnej, ale ma on zastosowanie do u.ś.r.

[kamila2497]

Część 3

W orzecznictwie wskazuje się więc, że przesłankę samotnego wychowywania dziecka odnosi się do danego dziecka. Na przykład w wyroku WSA w Lublinie z 30.09.2010 r., II SA/Lu 353/10, sąd wskazał, że zawarcie nowego związku małżeńskiego przez rodzica samotnie wychowującego dziecko nie ma wpływu na sferę władzy rodzicielskiej i obowiązków alimentacyjnych względem tego dziecka. Dziecko wychowujące się w rodzinie rekonstruowanej nie traci statusu osoby wychowywanej przez samotnego rodzica. Dla takiej oceny nie ma znaczenia zarówno okoliczność, iż matka ubiegająca się o dodatek do zasiłku rodzinnego pozostaje w nowym związku małżeńskim, jak też i to, że z tego nowego związku posiada inne dzieci, które wychowują się wspólnie z dziećmi uprawnionymi do tego świadczenia.
Natomiast zawarty w art. 3 pkt 17a u.ś.r. warunek: "wychowuje wspólnie co najmniej jedno dziecko z jego rodzicem" należy odnosić nie do każdej osoby związanej z jednym z rodziców dziecka, ale do rodzica dziecka, którego dotyczy wniosek o przyznanie dodatku do zasiłku. Rodzic może być bowiem uznawany wobec jednego dziecka za rodzica samotnie je wychowującego, a wobec dziecka wychowywanego wspólnie z biologicznym rodzicem już za osobę wychowującą dziecko w rodzinie.
Podobne poglądy można znaleźć w wyrokach WSA w Bydgoszczy z 5.04.2011 r., II SA/Bd 191/11, WSA we Wrocławiu z 30.05.2012 r., IV SA/Wr 64/12, z 17.06.2013 r., IV SA/Wr 180/13 oraz z 21.07.2014 r., IV SA/Wr 225/14 (przeciwny pogląd – np. w wyroku WSA w Lublinie z 27.06.2006 r., II SA/Lu 487/06).
Także w wyroku NSA z 9.01.2008 r., I OSK 430/07 można znaleźć pogląd, że analizując art. 3 pkt 17a u.ś.r. należy stwierdzić, że człon zdania "chyba, że wychowuje wspólnie co najmniej jedno dziecko z jego rodzicem" dotyczy wszystkich osób wymienionych w tym przepisie, a ponadto odnosi się do sytuacji posiadania zarówno jednego, jak i większej ilości wspólnych dzieci, przy czym co najmniej jedno z nich musi być wychowywane wspólnie z jego rodzicem.

[referat]

bardzo dziękuję