wydawanie zaświadczeń na uczelnie - Pomoc społeczna (forum ogólne)

[jagoda191]

Witajcie,w związku z ogromną ilością studentów, którzy zwracają się z prośbą o wydanie zaświadczenia o sytuacji majątkowej i dochodowej rodziny - celem ubiegania się o stypendium socjalne na uczelni mamy problem, szczególnie z tymi,których rodziny nie korzystają z naszej pomocy.
Uczelnie powołując się na art 88 ust 4 ustawy z dnia 20 lipca 2018r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, grożą nie przyznaniem stypendium jeśli student takiego zaświadczenia nie dostarczy - a my nie możemy opisać sytuacji rodziny której nie znamy. Na jakimś szkoleniu spotkałam się z opinią, że nie mamy podstawy prawnej do rozpoznania takiej sytuacji więc póki co wydajemy zaświadczenia, że rodzina nie korzysta i nie znamy sytuacji. Wymyśliłyśmy też wpis o następującej treści:

Zgodnie z art.88 ust 5 ustawy z dnia 20 lipca 2018r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz.U z 2018r. poz. 1668 z późniejszymi zmianami) : „ Rektor albo komisja stypendialna lub odwoławcza komisja stypendialna może przyznać studentowi stypendium socjalne w przypadku, o którym mowa w ust. 4, jeżeli przyczyny niedołączenia do wniosku o przyznanie stypendium socjalnego zaświadczenia z ośrodka pomocy społecznej o sytuacji dochodowej i majątkowej studenta i rodziny studenta były uzasadnione oraz student udokumentował źródła utrzymania rodziny.

W związku z tym przyczyną uzasadniającą nie wydanie zaświadczenia o sytuacji dochodowej oraz majątkowej studenta przez tut. Ośrodek jest fakt nie posiadania informacji o sytuacji rodziny, która nie korzysta z pomocy tut. OPS.

Czekamy teraz na opinię prawnika.
A Wy jak robicie? macie takie sytuacje?

[Ojciec76]

Temat w ciągu miesiąca poruszany już kilka razy.
Szukaj na forum.
W jednym wątku jest wszystko ładnie opisane.

[Ten z Łopieki]

Tak jak pisał Ojciec76 - temat poruszany kilka razy. W różnych wątkach. Do znudzenia. Tak, mamy takie sytuacje. My trzymamy się ściśle przepisów i orzecznictwa.
Zasady wydawania zaświadczeń regulują art. 217-220 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U.2018.2096 ze zm.). Wydanie zaświadczenia służy potwierdzeniu przez organ informacji, które wynikają z już posiadanych przez niego zbiorów, zgromadzonych w toku ustawowego funkcjonowania tej instytucji. A więc jeżeli rodzina studenta korzysta z pomocy społecznej i/lub ich sytuacja jest znana ośrodkowi z racji prowadzonych przez niego spraw, wynikających z działalności OPS, to należy wydać określone zaświadczenie, opierając się na danych, które są w dyspozycji organu. Natomiast tworzenie dokumentacji specjalnie po to, żeby móc później wydać zaświadczenie określonej treści, jest niedopuszczalne. Dlatego nie ma podstaw prawnych do prowadzenia przez OPS postępowania - w tym przeprowadzanie rodzinnego wywiadu środowiskowego – w celu ustalenia faktów, które miałyby posłużyć tylko do wydania zaświadczenia. Na potwierdzenie jeszcze raz podaję przykłady z orzecznictwa:

Wyrok NSA z dnia 09.02.2018 r. I OSK 813/16 : „(…)Wydawanie zaświadczeń oparte jest, co do zasady, na posiadanych przez organ danych. W wyroku z 27 października 2015 r., I OSK 674/14 NSA podkreślił, że celem postępowania wyjaśniającego jest zbadanie okoliczności wynikających już z istniejących ewidencji, rejestrów i innych danych, jak też wyjaśnienie, czy dane te odnoszą się do osoby wnioskodawcy, faktów, stanu prawnego, którego poświadczenia domaga się zainteresowany. Postępowanie to ma na celu usunięcie wątpliwości, co do znanych, bo istniejących już faktów, czy stanu prawnego. Nie jest dopuszczalne dokonywanie, w trybie dotyczącym wydawania zaświadczeń, jakichkolwiek ustaleń faktycznych i ocen prawnych nie wynikających z prowadzonej przez organ ewidencji, rejestrów bądź z innych danych znajdujących się w jego posiadaniu (por. wyrok NSA z 15 stycznia 2014 r., I OSK 1518/12, LEX nr 1452122, wyrok NSA z 28 sierpnia 2013 r., I OSK 605/12, LEX nr 1369011). Możliwość prowadzenia postępowania wyjaśniającego nie może być rozumiana jako "tworzenie" na etapie postępowania o wydanie zaświadczenia podstawy do wystawienia zaświadczenia. Niedopuszczalne jest zatem kompletowanie w tym postępowaniu materiału dowodowego, mającego służyć wydaniu zaświadczenia określonej treści.(…)”

Wyrok NSA z dnia 04.10.2017 r. I OSK 590/17: „(…)w sytuacji, gdy organ nie posiada w prowadzonych rejestrach danych, które mogłyby stanowić podstawę wydania zaświadczenia stosownie do żądania wnioskodawcy, oczywistym jest, że nie może wydać zaświadczenia żądanej treści. Nie jest bowiem w stanie potwierdzić faktów lub stanu prawnego, wynikających z prowadzonej przez ten organ ewidencji, rejestrów bądź innych danych znajdujących się w jego posiadaniu. Dla braku możliwości potwierdzenia faktów lub stanu prawnego nie mają przy tym znaczenia przyczyny, dla których organ nie znajduje się w posiadaniu określonych danych, brak ten nie obliguje również organu do prowadzenia postępowania wyjaśniającego zmierzającego do ustalenia faktów czy stanu prawnego. W szczególności nie obowiązują w tym zakresie jakiekolwiek domniemania faktyczne, które pozwalałyby - tak jak chce tego strona – wnioskować z braku jakichkolwiek dowodów materialnych istnienie pozytywnej przesłanki do wydania oczekiwanego przez nią zaświadczenia.(…)”

[Bozena123]

Witam, mam pytanie - czy wydajecie postanowienia o odmowie wydania zaświadczenia zgodnie z art. 219 KPA? czy w formie informacji...?

[Ten z Łopieki]

Jeżeli student się upiera co do treści zaświadczenia, a my nie możemy napisać tak jak on chce, to musi być postanowienie, na które może się zażalić...

[lilianastanisz]

Jeżeli student się upiera co do treści zaświadczenia, a my nie możemy napisać tak jak on chce, to musi być postanowienie, na które może się zażalić...

Hej, czy macie jakiś wzór na wydawanie takiego zaświadczenia dla studentów za rok 2018 i czy my możemy przedstawić taką informację za poprzedni rok skoro Art.8 zawsze mówi nam o braniu dochodów pod uwagę z ostatniego miesiąca?

[Klemens]

A co w sytuacji jeśli klient w jednym wniosku prosi o zaświadczenie o kwocie pobranych świadczeń oraz o sytuacji dochodowej i materialnej? Postanowienie?... Widzę że wiele uczelni w informacjach dla studentów zamieszcza info ze dostarczenie zaświadczenia o treści korzysta /nie korzysta z pomocy tut OPS to nie zaświadczenie o sytuacji dochodowe i materialnej i będzie traktowane jako brak odpowiedniego zaświadczenia a w konsekwencji odmowa przyznania stypendium.

[Marta02]

Zaświadczenie z informacją o tym, że rodzina nie korzysta z pomocy rzeczywiście nie będzie traktowane jak zaświadczenie wymagane w ust. 4 art. 88 ustawy PoSWiN. To jest stanowisko Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Po przedstawieniu takiego dokumentu uczelnia będzie musiała odmówić studentowi stypendium (wyjątek od tej zasady wprowadza ust. 4 tego samego artykułu).
Jak Państwo definiujecie pojęcie "sytuacji dochodowej i majątkowej"?
Czy zaświadczenie o pobieranych świadczeniach mieści się w tym?
Już o to pytałam w innym wątku, ale nikt nie potrafi mi odpowiedzieć.

[Ten z Łopieki]

Tytułem wstępu: pomoc społeczna – jako ostatnie ogniwo zabezpieczenia społecznego – charakteryzuje się specyficznymi regułami, które zupełnie nie pasują do rzeczywistości innych instytucji i organów. Zajmuje się określonymi kategoriami beneficjentów, czyli osobami będącymi w trudnej sytuacji życiowej, a nie wszystkimi, ma swój tryb postępowania, zasady i kryteria, własne definicje rodziny i dochodu niespotykane w innych przepisach. Inne instytucje beztrosko obierające sobie samo nasze kryterium dochodowe za własne – bez uwzględniania innych specyficznych reguł pomocy społecznej, strzelają sobie w stopę. Bo my nie będziemy badać sytuacji danej rodziny na dowolne zlecenie, w oparciu o wyznaczone wskazówki czy inne regulaminy i potwierdzać kryterium obliczone według innych reguł. Mamy własne wytyczne ustawowe. Dlatego student może się zdziwić, że jego dochód jednak przekracza kryterium, bo my wliczymy mu babcię do składu rodziny, a jej emeryturę i kredyt studencki do dochodu. I nie wydamy zaświadczenia za rok 2018 r., skoro wtedy nie korzystał z pomocy, a pod uwagę bierzemy i badamy miesiąc poprzedzający zgłoszenie trudnej sytuacji rodziny. Ale do rzeczy.

O dochodzie w pomocy społecznej jest mowa w art. 8 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2019 r., poz. 1507 ze zm.). Co do zasady dochód ten stanowi suma miesięcznych przychodów z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku bez względu na tytuł i źródło ich uzyskania, pomniejszona o podatek dochodowy, składki zdrowotne i społeczne oraz alimenty świadczone na rzecz innych osób. Jest trochę wyłączeń spod dochodu, m. in. jednorazowe świadczenia socjalne, różne 500 plusy, stypendium szkolne, świadczenia w naturze, prace społecznie użyteczne, grupa świadczeń dotyczących np. działaczy antykomunistycznych, represjonowanych, żołnierzy i robotników przymusowych oraz innych ofiar wojny, dochód z gospodarstwa rolnego poniżej 1ha przeliczeniowego.
Ale przykładowo zasiłki rodzinne czy pielęgnacyjne, pieniążki od rodziców lub od babci, kredyt studencki, stypendium studenckie, prace na czarno, a nawet dawno zapomniane gospodarstwo rolne, które leży od lat ugorem (ha przel. x 308 zł) – są wliczane do dochodu rodziny.

Co do sytuacji majątkowej – są to wszelkie zasoby i przysporzenia, które kształtują stan posiadania danej rodziny w odniesieniu do jej potrzeb i perspektyw wyjścia z trudnego położenia. Pracownik socjalny nie jest rzeczoznawcą, żeby wyceniać i wartościować majątek świadczeniobiorcy pod względem rynkowym. Sytuację majątkową oceniamy jedynie pod kątem możliwości wykorzystania posiadanych zasobów w celu przezwyciężenia trudnej sytuacji życiowej rodziny.

Moim zdaniem zaświadczenie o pobieranych świadczeniach z pomocy społecznej jest potwierdzeniem spełnienia kryterium i trudnej sytuacji materialnej danej rodziny – inaczej nie byliby uprawnieni do zasiłków.

Natomiast jeżeli student otrzymał zaświadczenie o niekorzystaniu z pomocy społecznej (wystawione adekwatnie do sytuacji), to niech student powoła się na art. 88 ust. 5 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz.U.2018.1668 z późn. zm.): „Rektor albo komisja stypendialna lub odwoławcza komisja stypendialna może przyznać studentowi stypendium socjalne w przypadku, o którym mowa w ust. 4, jeżeli przyczyny niedołączenia do wniosku o przyznanie stypendium socjalnego zaświadczenia z ośrodka pomocy społecznej o sytuacji dochodowej i majątkowej studenta i rodziny studenta były uzasadnione oraz student udokumentował źródła utrzymania rodziny.” Więc niech student udokumentuje na uczelni dochód swojej rodziny oraz wyjaśni, że nie korzysta z pomocy społecznej i nie może uzyskać z tego powodu zaświadczenia, bo inne są wytyczne regulaminu uczelni i ustawy o pomocy społecznej. Dlatego według regulaminu spełnia kryterium, ale według naszych zasad przekracza dochód… Bo my ciągle chcemy mu tę babcie wliczać… i kredyt też… i jeszcze pracę na czarno…

[Marta02]

Dziękuję bardzo za odpowiedź.
Oczywiście zdaję sobie sprawę, że system pomocy społecznej i stypendiów na uczelniach często bardzo się rozmija. Jako pracownik uczelni nie mogę żądać od innych instytucji stosowania ustawy, która ich nie obowiązuje. Dostosować się będzie musiał student.
Ust. 5 art. 88 tworzy wyjątek od zasady z ust. 4 i wprowadza uznaniowość do przyznawania stypendiów. Komisja stypendialna będzie musiała stwierdzić, czy przyczyny niedołączenia zaświadczenia z OPSu są uzasadnione.
Problemu nie będą mieli ci, którzy z pomocy OPSów korzystają. Natomiast mamy masę przypadków, kiedy dochód na rodzinę wychodzi znikomy (np 2 zł na osobę w rodzinie), a student mówi, że rodzina nie pobiera żadnych świadczeń i nie ma innych dochodów. Tacy studenci stypendium nie uzyskają.
Ja najchętniej brałabym zaświadczenia tylko z informacją, że rodzina znajduje się pod opieką ośrodka, bez wypisywania pobieranych świadczeń, bo po co mi taka wiadomość.