wynagrodzenie dla opiekuna za sprawowanie opieki - Pomoc społeczna (forum ogólne)

[Nowaaa]

Witam
Dostałam postanowienie z Sądu o przyznaniu wynagrodzenia za sprawowanie opieki. W postanowieniu jest wpisane, że to jest wynagrodzenie dla kuratora nad osobą częściowo ubezwłasnowolnioną, zgodnie z wyjaśnieniem ministerstwa wynagrodzenie za sprawowanie opieki wypłacane jest tylko opiekunowi. Postanowienie jest prawomocne. Wcześniej we wezwaniach z Sądu było wpisane wynagrodzenie opiekunowi za opiekę nad osobą całkowicie ubezwłasnowolnią. Proszę o pomoc.

[kokoshaglava]

Orzecznictwo sądowe mówi, że w przypadku kuratora należy wypłacać wynagrodzenie analogicznie do wynagrodzenia dla opiekunów. Np. w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 28 marca 2014 r., sygn. akt III CZP 6/14, stwierdzono, iż w razie braku podstaw do pokrycia wynagrodzenia kuratora osoby częściowo ubezwłasnowolnionej na podstawie art. 179 § 1 k.r.o., wynagrodzenie to jest pokrywane ze środków publicznych na podstawie przepisów o pomocy społecznej (art. 162 § 3 w związku z art. 178 § 2 k.r.o. i art. 53a ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (jedn. tekst Dz.U. z 2013 r., poz. 182 ze zm.).


Z drugiej strony ostatnio wypowiada się NSA: nie sposób przyjąć za prawidłową interpretację, wobec jednoznacznego brzmienia przepisów art. 18 i art. 53a u.p.s., że środki na pokrycie wynagrodzenia kuratora powinny - tak jak środki na wynagrodzenie opiekuna - pochodzić z dotacji rządowej.


Radziłbym wydać decyzję odmawiającą wypłaty wynagrodzenia za sprawowanie kurateli na podstawie art. 53a wskazując, że przepis ten dotyczy wynagrodzenie za sprawowanie opieki a nie kurateli, tak aby strona się odwoływała.

Ewentualnie wypłacać i liczyć się z tym, że wojewoda nie wypłaci w tej sprawie dotacji czyli będzie wypłata ze środków gminy.

[lexsocialis]

Nie wydawać żadnej decyzji. Zgodnie z art. 365 w związku z art. 597 § 1 KPC, organ administracji publicznej jest związany wydanym postanowieniem w postępowaniu, w którym miało status uczestnika postępowania, a samo orzeczenie podlega wykonaniu, gdy staje się prawomocne. Wydając decyzję administracyjną (abstrahując od braku podstawy prawnej do jej wydania) zaprzeczacie sami sobie. Odmawiacie wypłaty wynagrodzenia, które jest przyznane przez inny podmiot, w tym przypadku sąd. Jeżeli uważacie, że stronie nie przysługuje wynagrodzenie z tytułu sprawowanej kurateli, powinniście zaskarżyć orzeczenie przyznające takie świadczenie (w drodze apelacji), a nie wydawać decyzję administracyjną. Co więcej, wydając decyzję odmowną i nie wypłacając wynagrodzenia za kuratelę, narażacie się na zwłokę, strona z postanowieniem, któremu nadano klauzulę wykonalności, może zgłosić się do komornika i obciążyć was kosztami postępowania egzekucyjnego (a te nie są małe).

Bardzo dobrze wskazał tutaj WSA w Szczecinie w jednym z orzeczeń, że rola organu pomocy społecznej ogranicza się do płatnika wynagrodzenia na zasadach, o których mowa w postanowieniu. Nie stosujemy tutaj żadnych zasad z ustawy o pomocy społecznej.

Właściwe stanowisko NSA, że wynagrodzenie dla kuratora nie jest pokrywane z dotacji rządowej, lecz jest płatne ze środków własnych

[kokoshaglava]

Właściwe stanowisko NSA, że wynagrodzenie dla kuratora nie jest pokrywane z dotacji rządowej, lecz jest płatne ze środków własnych

Jaka zatem jest podstawa prawna wypłaty wynagrodzenia za sprawowanie opieki ze środków własnych gminy? Czy to jest świadczenie z pomocy społecznej?

Takim orzeczeniem OPS też jest związany? Czy w tym wypadku art. 53a ups wchodzi w grę?
Przyznać xxxxxx xxxxxxx okresowe wynagrodzenie w kwocie 530 złotych miesięcznie za sprawowanie kurateli nad częściowo ubezwłasnowolnionym xxxxxxxx xxxxxx począwszy od dnia 16 października 2018 r. ze środków publicznych.


Niestety orzecznictwo jest niekonsekwentne, wskazuje że do wynagrodzenia za kuratelę stosuje się art. 53a, a z drugiej strony wskazuje, że wpłata to nie zadanie zlecone z zakresu administracji rządowej realizowane przez gminę.
Ta jakim zadaniem jest wypłacanie wynagrodzenia za sprawowanie kurateli? To zadanie własne o charakterze obowiązkowym? Może to zadanie powiatu?

[lexsocialis]

Owszem, jest to pewien potworek legislacyjny. Zwłaszcza, że przez wynagrodzenie kuratora rozumie się nie tylko dla tego osoby częściowo ubezwłasnowolnionej, ale również tzw. kuratora osoby niepełnosprawnej (art. 183 w zw. z art. 179 KRiO) czy tzw. curator absentis (art. 184 bodajże). Oczywiście ci ostatni w praktyce występują dużo rzadziej.

Niemniej, potworek czy nie, konsekwencja bądź jej brak nie zwalnia gminy z realizacji obowiązku takiego postanowienia. Dla przykładu m.in. wyrok WSA w Olsztynie z 16.10.2018 r., II SAB/Ol 66/18, LEX nr 2573085, gdzie orzeczono bezczynność wójta przy wypłacie wynagrodzenia dla kuratora osoby częściowo ubezwłasnowolnionej.

[Ten z Łopieki]

Pozwolę sobie wtrącić się do ciekawej dyskusji Szanownych Prawników

1.Wynagrodzenie przyznane przez Sąd kuratorowi z tytułu opieki na osobą częściowo ubezwłasnowolnioną wypłacić należy.

„Stosownie do art. 36 pkt 1 lit. h u.p.s. świadczeniem z pomocy społecznej jest wynagrodzenie należne opiekunowi z tytułu sprawowania opieki przyznanie przez sąd. W uchwale z dnia 28 marca 2014 r., IIICZP 6/14, Sąd Najwyższy stwierdził, że unormowanie kurateli nie ma charakteru wyczerpującego, a zatem zgodnie z art. 179 § 2 k.r.o., w zakresie nieunormowanym, należy stosować przepisy o opiece, co oznacza, że kuratela konstrukcyjnie nie różni się od opieki, a obie instytucje stanowią formę pieczy prawnej. Przyjąć zatem należy, że art. 36 pkt 1 lit. h u.p.s. odnosi się również do wynagrodzenia przyznanego kuratorowi z tytułu sprawowania opieki na osobą ubezwłasnowolnioną (częściowo lub całkowicie). Wobec powyższego wynagrodzenie dla kuratora za sprawowanie opieki nad osobą ubezwłasnowolnioną jest świadczeniem z pomocy społecznej. Osobą uprawnioną do takiego świadczenia jest kurator, któremu wynagrodzenie przyznał sąd powszechny”. (Tak: Postanowienie NSA z dnia 10.04.2019 r., sygn.: I OW 209/18, CBOSA).

2.Wynagrodzenie przyznane przez Sąd kuratorowi z tytułu opieki na osobą częściowo ubezwłasnowolnioną, wypłacić należy ze środków publicznych, ale nie z dotacji, a ze środków własnych gminy

„Właściwym przedmiotem rozważań, na podstawie słusznie powołanej uchwały Sądu Najwyższego było wyjaśnienie, z jakich przyczyn, do środków publicznych, z których jest pokrywane wynagrodzenie kuratora dla osoby częściowo ubezwłasnowolnionej - zaliczył wyłącznie środki pochodzące z budżetu państwa, zaś nie zaliczył środków publicznych pochodzących z budżetu jednostki samorządu terytorialnego. Nie ulega bowiem wątpliwości dla Naczelnego Sądu Administracyjnego, że z ww. uchwały wynika, że "w razie braku podstaw do pokrycia wynagrodzenia kuratora osoby częściowo ubezwłasnowolnionej na podstawie art. 179 k.r.o., wynagrodzenie to jest pokrywane ze środków publicznych na podstawie przepisów o pomocy społecznej". (...) Zauważyć bowiem należy, że w art. 162 § 3 k.r.o. dotyczącym wynagrodzenia opiekuna, jest odesłanie do przepisów ustawy o pomocy społecznej, a w jej art. 53a jest wskazanie jedynie przesłanek decydujących o wysokości tego wynagrodzenia. Nie jest to zatem przepis stanowiący podstawę do ustalenia z jakich konkretnie środków publicznych powinno być wypłacane wynagrodzenie kuratora osoby ubezwłasnowolnionej częściowo”. (Tak: Wyrok NSA z dnia 28.10.2020 r., sygn. I GSK 418/18, CBOSA).

„Naczelny Sąd Administracyjny stwierdza, że nie sposób przyjąć za prawidłową interpretację WSA, wobec jednoznacznego brzmienia przepisów art. 18 i art. 53a u.p.s., że środki na pokrycie wynagrodzenia kuratora powinny (tak jak środki na wynagrodzenie opiekuna) pochodzić z dotacji rządowej. Przeczy temu również analiza historyczna zmian wprowadzonych do Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oraz do ustawy o pomocy społecznej (...) Wynika z nich, że odmienne uregulowanie wynagrodzenia opiekuna i kuratora było celowe z uwagi na różnice istniejące między tymi instytucjami prawnymi. Przede wszystkim opieka dotyczy osób małoletnich lub całkowicie ubezwłasnowolnionych, a więc osób, które wymagają całkowitej opieki, a nie tylko pomocy w załatwianiu spraw, jak ma to miejsce w przypadku osób częściowo ubezwłasnowolnionych. Z uwagi na związanie granicami skargi kasacyjnej, nie jest rzeczą Naczelnego Sądu Administracyjnego wskazywanie konkretnego źródła finansowania wynagrodzeń kuratora osoby częściowo ubezwłasnowolnionej. Wystarczającym będzie wyrażenie poglądu, że stanowisko kasatora, wskazujące na środki publiczne jakimi dysponuje gmina w ramach realizacji zadań własnych, jest stanowiskiem zasługującym na aprobatę”. (Tak: Wyrok NSA z dnia 16.10.2020 r., sygn. I GSK 280/18 Wyrok NSA z dnia 28.10.2020 r., sygn. I GSK 418/18, CBOSA).

[kokoshaglava]

Owszem, jest to pewien potworek legislacyjny. Zwłaszcza, że przez wynagrodzenie kuratora rozumie się nie tylko dla tego osoby częściowo ubezwłasnowolnionej, ale również tzw. kuratora osoby niepełnosprawnej (art. 183 w zw. z art. 179 KRiO) czy tzw. curator absentis (art. 184 bodajże). Oczywiście ci ostatni w praktyce występują dużo rzadziej.

Niemniej, potworek czy nie, konsekwencja bądź jej brak nie zwalnia gminy z realizacji obowiązku takiego postanowienia. Dla przykładu m.in. wyrok WSA w Olsztynie z 16.10.2018 r., II SAB/Ol 66/18, LEX nr 2573085, gdzie orzeczono bezczynność wójta przy wypłacie wynagrodzenia dla kuratora osoby częściowo ubezwłasnowolnionej.

Tak. Ale co zrobić z orzeczeniami, w których sąd przyznaje wynagrodzenie za sprawowanie kurateli ze środków publicznych, ale nie wskazuje, że na podstawie ustawy o pomocy społecznej.

Kolejny problem jaki zgłaszają mi kuratorzy (hobbystycznie pomagam opiekunom i kuratorom) jest to, że niektóre OPS wypłacają wynagrodzenia po potrąceniu podatku, a US taką praktykę uważają za słuszną, wskazując, że nie może być zwolnienia z podatku, ponieważ ustawa o PIT wskazuje, że zwolnione z podatku jest wynagrodzenie dla opiekuna (a nie dla kuratora), i jednocześnie nie można skorzystać ze zwolnienia dotyczącego świadczeń z pomocy społecznej, gdyż zwolnione z podatku są świadczenia z pomocy społecznej, a takim jest wynagrodzenie za sprawowanie opieki a nie kurateli.

Masakra jakaś z tymi wynagrodzeniami dla kuratorów. Moim zdaniem jeżeli sąd przyznaje z środków publicznych na podstawie art. 53a ups to powinno to iść z dotacji rządowej.

„Naczelny Sąd Administracyjny stwierdza, że nie sposób przyjąć za prawidłową interpretację WSA, wobec jednoznacznego brzmienia przepisów art. 18 i art. 53a u.p.s., że środki na pokrycie wynagrodzenia kuratora powinny (tak jak środki na wynagrodzenie opiekuna) pochodzić z dotacji rządowej. Przeczy temu również analiza historyczna zmian wprowadzonych do Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oraz do ustawy o pomocy społecznej (...) Wynika z nich, że odmienne uregulowanie wynagrodzenia opiekuna i kuratora było celowe z uwagi na różnice istniejące między tymi instytucjami prawnymi. Przede wszystkim opieka dotyczy osób małoletnich lub całkowicie ubezwłasnowolnionych, a więc osób, które wymagają całkowitej opieki, a nie tylko pomocy w załatwianiu spraw, jak ma to miejsce w przypadku osób częściowo ubezwłasnowolnionych.[/u]”. (Tak: Wyrok NSA z dnia 16.10.2020 r., sygn. I GSK 280/18 Wyrok NSA z dnia 28.10.2020 r., sygn. I GSK 418/18, CBOSA).

Tę sprawę znam dobrze. Nie zgodzę się NSA w zakresie różnic między opiekunem i kuratorem. Bo np. pominięto fakt, że zgodnie z art. 181 § 1 kro,
kurator osoby ubezwłasnowolnionej częściowo może być powołany do jej reprezentowania i do zarządu jej majątkiem jeżeli sąd opiekuńczy tak postanowi. A wówczas zakres obowiązków opiekuna prawnego i takiego kuratora praktycznie się pokrywa.

Co do wynagrodzeń opiekunów i kuratorów problemem są również sądy, które stosują różne praktyki w zakresie przyznawania wynagrodzeń - jedne bez szczegółowego wdawania się w sprawdzanie tego co opiekun/kurator robi przyznają wynagrodzenie w maksymalnej wysokości, a inne tkwią mentalnie w czasie przed zmianami w kro, kiedy to co do zasady opieka i kuratela były pełnione nieodpłatnie i nie chcą przyznawać w ogóle wynagrodzeń lub przyznają np. 50 zł miesięcznie.

Kolejny problem to brak chętnych do pełnienia funkcji opiekunów/kuratorów i zmuszanie (bezprawne, ale skuteczne) przez sądy OPS i gmin do wskazania kandydatów "pod rygorem ustanowienia opiekunem/kuratorem prezydenta/burmistrza/wójta ewentualnie kierującego OPS.


Mam nadzieję, że kiedyś to ktoś uporządkuje.

[Ten z Łopieki]

Kolejny problem to brak chętnych do pełnienia funkcji opiekunów/kuratorów i zmuszanie (bezprawne, ale skuteczne) przez sądy OPS i gmin do wskazania kandydatów "pod rygorem ustanowienia opiekunem/kuratorem prezydenta/burmistrza/wójta ewentualnie kierującego OPS.

Znamy, znamy

Owszem, jest to pewien potworek legislacyjny.

Jaki tam potworek? Przecież ustawodawca jest racjonalny

Najwyraźniej to zagadnienie prawne jest mało istotne... Może nie budzi tak poważnych wątpliwości, jak nam się wydaje? Albo rozbieżność w orzecznictwie nie jest dostrzegalna, żeby np. NSA uregulował pewne kwestie uchwałą 7 sędziów...

I co my biedne żuczki mamy zrobić?

[lexsocialis]

Kolejny problem to brak chętnych do pełnienia funkcji opiekunów/kuratorów i zmuszanie (bezprawne, ale skuteczne) przez sądy OPS i gmin do wskazania kandydatów "pod rygorem ustanowienia opiekunem/kuratorem prezydenta/burmistrza/wójta ewentualnie kierującego OPS.

Znamy, znamy

Owszem, jest to pewien potworek legislacyjny.

Jaki tam potworek? Przecież ustawodawca jest racjonalny

Najwyraźniej to zagadnienie prawne jest mało istotne... Może nie budzi tak poważnych wątpliwości, jak nam się wydaje? Albo rozbieżność w orzecznictwie nie jest dostrzegalna, żeby np. NSA uregulował pewne kwestie uchwałą 7 sędziów...

I co my biedne żuczki mamy zrobić?

Drogi Użytkowniku. Od kilku miesięcy śledzę forum, od kilku dni jestem jego aktywnym członkiem i staram się wspomagać. Nieskromnie powiem, że jesteś jednym z najlepiej przygotowanych merytorycznie forumowiczów, a Twoje posty, wraz z przytaczanymi źródłami wiedzy w postaci komentarzy i orzeczeń, są dobrą podstawą do nauki niby łatwiej, a jednak trudnej, specyfiki pomocy społecznej

Odnosząc się do samej dyskusji. To, co poruszacie jest tylko jednym z problemów. Pojawia się cały szereg problemów, co np. o stosowaniu u.p.s. już na dalszym etapie. Jeśli opiekun prawny/kurator nie poinformuje nas o śmierci podopiecznego, a np. nie jest on świadczeniobiorcą pomocy społecznej. Zwłaszcza, że kurator może mieszkać w jednej gminie i jego gmina ma wypłacać świadczenie, a podopieczny w gminie obok. Nie przeprowadzamy tutaj wywiadów środowiskowych, nie mamy żadnego postępowania administracyjnego, gdzie możemy "skontrolować". Ewentualnie wystąpić na podstawie art. 105 u.p.s. ale to byłoby karykaturą błędnego koła. Czy w przypadku wypłaty świadczenia, pomimo braku poinformowania o śmierci lub o zmianie miejsca zamieszkania kuratora, stosujemy definicję świadczenia nienależnie pobranego? Czy stosujemy przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu. Na Lexie jest dosłownie kilka takich opinii prawnych w tym przedmiocie, i co ciekawe, każda z nich przyjmuje odmienne stanowisko. Jedni uważają, że można stosować art. 6 pkt 16/art. 104 przy nienależnie wypłaconym świadczeniu z pomocy społecznej, inni uważają, że nie ma "trochę kodeksu rodzinnego, trochę u.p.s.", więc stosujemy przepisy kodeksu cywilnego i dosłowne dochodzenie na drodze sądowej.

Nie ułatwia sprawy fakt interpelacja ministra z 2013 r., w której informuje, że świadczenia z art. 53a u.p.s. są świadczeniem "hybrydowym" i stosujemy właśnie m.in. obowiązek informowania nałożony na świadczeniobiorcę w art. 109 u.p.s.

Kolejny problem - czy stosujemy przepisy o postępowaniu egzekucyjnym. Tj. czy postanowieniu przyznającym wynagrodzenie dla opiekuna/kuratora, sąd nadaje klauzulę wykonalności. Jeśli tak, doszłoby do paradoksu, że organ może od świadczeniobiorcy egzekwować na drodze administracyjnej, a kurator na drodze cywilnej/egzekucji cywilnej. To co w takim razie z odsetkami ustawowymi za opóźnienie? A co z faktem, że sądy administracyjne sprawują nadzór nad bezczynnością w przedmiocie przyznania świadczenia (przykład zresztą powyżej, przytoczony przeze mnie WSA w Olsztynie).

No i kto ew. miałby podjąć uchwałę? Skoro wynagrodzenie przyznają sądy powszechne, to czy zrobi to Sąd Najwyższy jako sprawujący nadzór nad nimi? Tyle pytań, a bardzo mało odpowiedzi

[Ojciec76]

Odgrzeję kotleta:
1. Postanowienie o przyznaniu wynagrodzenia opiekunowi prawnemu jest z dnia 23.08.2022, prawomocne w dniu 31.08.2022
2. Wniosek wraz z prawomocnym postanowieniem opiekun złożył w OPS 30.09.2022.

Teraz wątpliwości:
1. przyznajemy od 30 września (data wpływu do OPS) czy od od 31.08.2022 (prawomocne)
2. świadczenie jest podzielne na dni, czy też nie jest.

Rozumiem, ze opiekunowi dajemy pisemną informację o wypłacie świadczenia wraz z pouczeniem o konieczności informowania o jakiś zmianach jego/ich sytuacji.