Napisano: 11 mar 2012, 9:32
Projekt nowelizacji ustawy przewiduje:
UZASADNIENIE ( druk sejmowy )
W dniu 1 stycznia 2012 r. weszła w życie ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. Nr 149, poz. 887, z późn. zm.). Ustawa kompleksowo reguluje zagadnienia z zakresu wspierania rodziny wychowującej dziecko, rodzinnej i instytucjonalnej pieczy zastępczej, usamodzielnień pełnoletnich wychowanków pieczy zastępczej oraz procedur adopcyjnych. Ustawa ta w obecnym kształcie rodzi dla jednostek samorządu terytorialnego koszty, których jednostki te nie będą mogły ponieść, a tym samym prawidłowo realizować ustawy. Stąd postulaty samorządów aby, przed terminem wejścia w życie ustawy, dokonać odpowiednich zmian w jej przepisach. Z tego względu projektowana ustawa o zmianie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej proponuje zmiany pozwalające na obniżenie kosztów jej wdrożenia, a także doprecyzowuje niektóre przepisy tak, aby nie budziły one wątpliwości interpretacyjnych, zwłaszcza w kwestii konieczności ponoszenia dodatkowych kosztów.
Projekt ustawy przewiduje:
1) zmianę przepisów dotyczących zatrudniania asystenta rodziny: projekt zakłada, że pracownik socjalny występuje do kierownika ośrodka pomocy społecznej o przydzielenie rodzinie asystenta rodziny – tylko jeżeli z analizy sytuacji rodziny wynika taka konieczność. W okresie 3 lat od dnia wejścia w życie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, tj. do dnia 31 grudnia 2014 r., kierownik ośrodka pomocy społecznej będzie mógł podjąć czynności zmierzające do zatrudnienia asystenta rodziny. Oznacza to, że w tym okresie zatrudnienie asystenta rodziny będzie zadaniem fakultatywnym gminy. Po tym okresie zakłada się,
że zatrudnienie asystenta rodziny będzie zadaniem obligatoryjnym (zmiany 1, 15 i 17).
Liczba asystentów rodziny w okresie 3 lat, wobec faktu, że zatrudnienie asystenta będzie zadaniem fakultatywnym, uzależniona będzie od potrzeb i możliwości danej gminy.
Z szacunków wynika, że jeżeli gminy zatrudnią ok. 2.000 asystentów rodziny (płacąc im minimalne wynagrodzenie) poniosą wydatki w wysokości ok. 43 mln zł. Jednak w 2012 roku zatrudnienie asystentów będzie dofinansowane środkami z budżetu państwa w wysokości ok. 30 mln zł, zatem samorządy gmin w roku 2012, aby skorzystać z tych środków, będą musiały zaangażować ok. 13 mln zł ze środków własnych (70 % kosztów dofinansuje budżet państwa kwotą wymienionych wyżej 30 mln zł, która jest ujęta w przyjętej przez Sejm ustawie budżetowej na 2012 r.).
2) umożliwienie łączenia pracy asystenta rodziny z wykonywaniem obowiązków pracownika socjalnego, jeżeli zadania te wykonywane są w różnych gminach (zmiana nr 2). Zmiana ta może powodować obniżenie ewentualnych wydatków gmin, brak jest jednakże możliwości oszacowania kwoty, o jaką wydatki te zostaną zmniejszone. Zmiana nie wywiera wpływu na budżet państwa;
3) wsparcie rodzin zastępczych pomocą rodziny pomocowej jest możliwością
a nie obowiązkiem. Projekt usuwa wątpliwości w tym zakresie (zmiana nr 4). Zmiana ta nie wpływa na sektor finansów publicznych;
4) do okresu doświadczenia wymaganego do przekształcenia rodziny zastępczej
w rodzinę zastępczą zawodową wliczany będzie również okres pełnienia funkcji dyrektora placówki opiekuńczo – wychowawczej typu rodzinnego (zmiana nr 5). Zmiana ta nie wpływa na sektor finansów publicznych;
5) ograniczenie środków przysługujących rodzinnym domom dziecka na remonty
i pokrycie nieprzewidzianych wydatków związanych z opieką nad dzieckiem
do kwoty wskazanej w umowie zawieranej przez starostę i osobę prowadzącą rodzinny dom dziecka (zmiany nr 6 i 11). Zmiany te mogą powodować ograniczenie wydatków powiatów, brak jest jednakże możliwości oszacowania kwoty, o jaką wydatki te zostaną zmniejszone. Zmiana nie wywiera wpływu na budżet państwa;
6) zniesienie obowiązku zatrudniania przez powiat w każdym rodzinnym domu dziecka osoby do pomocy (pozostawiono to jako możliwość). Obowiązek zatrudnienia osoby do pomocy istnieć będzie wyłącznie w przypadku, gdy w rodzinnym domu dziecka przebywa powyżej 4 dzieci (zmiany nr 7 i 8). W konsekwencji należy dokonać zmian odesłania zawartego w art. 66 ust. 1 (zmiana 9). Zmiana ta powoduje obniżenie wydatków powiatów o ok. 16 mln zł i nie wywiera wpływu na budżet państwa;
7) zmiany dotyczące obowiązku zatrudniania koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej (zmiana nr 10 i 16):
a) w okresie 3 lat opieką koordynatora objęte zostaną rodziny zastępcze i rodzinne domy dziecka nieposiadające 2-letniego doświadczenia (obecnie są to 3 lata doświadczenia). Objęcie rodzin z dłuższym doświadczeniem opieką koordynatora będzie zadaniem fakultatywnym powiatu (zmiana 16);
b) po 3 letnim okresie przejściowym opieką koordynatora objęte zostaną wszystkie rodziny zastępcze i rodzinne domy dziecka, z tym że rodziny posiadające 2-letnie doświadczenie objęte zostaną opieką na swój wniosek (zadanie obligatoryjne powiatu) (zmiana 10);
c) zadania koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej w stosunku do rodzin zastępczych i rodzinnych domów dziecka nieobjętych opieką koordynatora wykonywał będzie organizator rodzinnej pieczy zastępczej (zmiana 10);
d) pod opieką koordynatora znajdować się będzie mogło do 30 rodzin zastępczych lub rodzinnych domów dziecka (obecnie jest to 15 rodzin) (zmiana 10).
Podsumowując, wprowadzenie tych zmian oznaczać będzie, że w stosunku
do nieposiadających 2-letniego doświadczenia rodzin zastępczych i rodzinnych domów dziecka, przydzielenie koordynatora jest obowiązkiem powiatu. Natomiast w przypadku rodzin o dłuższym doświadczeniu, w okresie przejściowym, jeżeli rodzina złoży wniosek o przyznanie koordynatora, powiat będzie miał jedynie możliwość uwzględnienia tego wniosku. Po okresie przejściowym,
tj. od 1 stycznia 2015 r., w przypadku złożenia wniosku, powiat będzie miał obowiązek przydzielenie koordynatora.
Zmiany te powodują ograniczenie wydatków powiatów. Skrócenie okresu doświadczenia z 3 do 2 lat dla rodzin zastępczych i rodzinnych domów dziecka, które w okresie do dnia 31 grudnia 2014 r. powiat będzie musiał obowiązkowo objąć opieką koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej, oznaczać będzie konieczność zatrudnienia mniejszej liczby koordynatorów. Ponadto zwiększenie liczby rodzin zastępczych i rodzinnych domów dziecka, które mogą pozostawać pod opieka jednego koordynatora, z 15 do 30, dodatkowo oznacza oszczędność wydatków powiatów o połowę. Przyznanie koordynatorowi rodzinnej pieczy zastępczej minimalnego wynagrodzenia za pracę oznacza miesięczny koszt brutto pracodawcy w kwocie 1812,2 zł. W skali roku jest to koszt ok. 22 tys. zł. Szacuje się, że w wyniku proponowanych zmian nastąpi ograniczenie liczby koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej, których zatrudnienie będzie obowiązkiem powiatów w pierwszych trzech latach funkcjonowania ustawy, do ok. 400. Oznacza to zmniejszenie w skali roku koniecznych wydatków samorządów powiatów o ok. 8,8 mln zł. Zmiany nie wywierają wpływu na budżet państwa.
8) uzupełnienie upoważnienia ustawowego poprzez dodanie, że w rozporządzeniu
w sprawie sprawozdań rzeczowo-finansowych z wykonywania zadań z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej należy również określić terminy,
w których te sprawozdania będą składane. Jest to konieczne do sprawnej realizacji procesu sprawozdawczości (zmiana 12). Zmiana ta nie wpływa na sektor finansów publicznych;
9) umożliwienie, aby w placówce opiekuńczo - wychowawczej, realizującej program naprawczy, do zakończenia tego programu, tj. do 31 grudnia 2012 r., mogło przebywać powyżej 30 dzieci (zmiana nr 14). Zmiany te mogą powodować ograniczenie wydatków powiatów, brak jest jednakże możliwości oszacowania kwoty, o jaką wydatki te zostaną zmniejszone. Zmiana nie wywiera wpływu na budżet państwa;
10) proponuje się (w zmianie 15 w dodawanym art. 232b), aby w okresie przejściowym,
tj. do dnia 31 grudnia 2014 r., rodzinie zastępczej zawodowej, w której przebywa więcej niż 3 dzieci, na jej wniosek, starosta był zobowiązany przyznać jedno
z następujących uprawnień:
a) zatrudnienie osoby do pomocy przy sprawowaniu opieki nad dziećmi i przy pracach gospodarskich albo
b) przyznanie środków finansowych, o których mowa w art. 83 ust. 2 (środki finansowe na utrzymanie lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego).
Natomiast po okresie przejściowym, tj. od dnia 1 stycznia 2015 r., starosta będzie zobowiązany przyznać obydwa ww. uprawniania, jeżeli rodzina spełnia warunki określone odpowiednio w art. 57 (obowiązek zatrudniania przez powiat w rodzinie zastępczej, w której przebywa powyżej 3 dzieci osoby do pomocy) i 83 ust. 3 (obowiązek przyznawania rodzinom zastępczym, w których umieszczono powyżej
3 dzieci i osób, które osiągnęły pełnoletność, środków finansowych na utrzymanie lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego) - zmiana nr 17. Zmiany te mogą powodować ograniczenie wydatków powiatów, brak jest jednakże możliwości oszacowania kwoty, o jaką wydatki te zostaną zmniejszone. Zmiana nie wywiera wpływu na budżet państwa.
Podsumowując należy stwierdzić, że proponowane w projekcie ustawy zmiany nie będą miały wpływu na budżet państwa.
Projektowane zmiany będą miały natomiast wpływ na budżety samorządów powiatowych i gminnych, obniżając koszty realizacji ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej w pierwszych latach jej funkcjonowania. Skala ograniczenia wydatków samorządów jest trudna do oszacowania, gdyż ograniczenia dotyczą zadań nowych, dotychczas nierealizowanych przez samorządy. Możliwe do przeprowadzenia szacunki wskazują na ograniczenie wydatków samorządów o kwotę co najmniej 25 mln zł w skali roku.
Zgodność z prawem Unii Europejskiej
Problematyka regulowana przez projekt ustawy nie jest objęta przepisami prawa UE