Napisano: 23 kwie 2021, 10:06
W czasie codziennej służby może dojść do sytuacji odebrania dziecka podczas interwencji Policji w sytuacjach kryzysowych wymagających zapewnienia dziecku natychmiastowej opieki. W takim przypadku to na Policji ciąży obowiązek doprowadzenia dziecka do rodziny zastępczej zawodowej pełniącej funkcję pogotowia rodzinnego lub placówki opiekuńczo-wychowawczej typu interwencyjnego – art. 58 i 103 ustawy z 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz.U. z 2013 r., poz. 135, z późn. zm.).
Interwencja w tym trybie może być również podjęta przez Policję na podstawie informacji przekazanej przez kuratora sądowego. Może mieć to miejsce w sytuacji, kiedy np. z uwagi na porę dnia nie mógł on skontaktować się z sędzią rodzinnym, aby ten po wysłuchaniu relacji kuratora mógł wydać z urzędu wszelkie potrzebne zarządzenia, w tym o umieszczeniu dziecka w jednostce systemu pieczy zastępczej, które będzie podlegało wykonaniu na zasadzie art. 59813 k.p.c. Należy wskazać, że kuratorowi nie przysługuje samoistne uprawnienie (jak np. pracownikowi socjalnemu na podstawie art. 12a ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie) do odebrania dziecka z rodziny. Policjant podejmujący interwencję na żądanie kuratora sądowego ma prawo oczekiwać, że kurator udzieli mu niezbędnej pomocy w zakresie chociażby wskazania placówki pieczy zastępczej, do której należy przewieźć dziecko.
Należy pamiętać, że zgodnie z art. 3 ust. 1 Konwencji o prawach dziecka „We wszystkich działaniach dotyczących dzieci, podejmowanych przez publiczne lub prywatne instytucje opieki społecznej, sądy, władze administracyjne lub ciała ustawodawcze, sprawą nadrzędną będzie najlepsze zabezpieczenie interesów dziecka”. Dlatego też w omawianych sytuacjach od interweniującego policjanta oczekuje się, że będzie starał się uspokoić dziecko, wytłumaczyć mu, co się stało zrozumiałym dla jego wieku i rozwoju językiem, upewnić je, że jest pod dobrą opieką i że nie grozi mu żadne niebezpieczeństwo. Należy również umożliwić dziecku zabranie z domu ulubionej maskotki. Bardzo ważne jest ustalenie aktualnego stanu zdrowia dziecka i tego, czy nie wymaga specjalistycznej opieki lekarskiej. Kwestię udzielenia pomocy medycznej, kiedy dziecko znajduje się w sytuacji nagłego zagrożenia zdrowotnego, szczegółowo reguluje ustawa z 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz.U. nr 191, poz. 1410, z późn. zm.).
Czy Policja może odebrane rodzicom dziecko przekazać innej niezamieszkującej wspólnie osobie najbliższej, np. dziadkom dziecka, czy też innej niespokrewnionej, a wskazanej przez rodziców osobie? Należy podkreślić, że w zakresie umieszczenia dziecka w związku z przemocą w rodzinie u osoby najbliższej w rozumieniu art. 115 par. 11 kodeksu karnego uprawnienie takie przysługuje pracownikowi socjalnemu. Rodzi się zatem pytanie, czy uprawnienie to nie rozpościera się na pozostałe podmioty biorące udział w podejmowaniu decyzji o odebraniu dziecka, w tym na Policję? Mając na względzie generalną zasadę wynikającą z Konstytucji RP: „Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa” należy stwierdzić, że takie uprawnienie Policji nie przysługuje. Można by w tym miejscu podać w wątpliwość, czy Policja kieruje się w istocie dobrem dziecka? Wszak u swoich dziadków dziecku byłoby dobrze. Kierując się dobrem dziecka, Policja nie ma innych możliwości prawnych, jak zapewnienie właściwej opieki dziecku zgodnie z przepisami ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Należy pamiętać, że zgodnie z art. 148 ustawy z 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. z 2012 r., poz. 788, z późn. zm.):
Ab alio expectes, alteri quod feceris