Napisano: 10 sty 2023, 15:19
Tryb ściągnięcia (odzyskania) przez gminę zastępczo poniesionych opłat za osoby zobowiązane do wnoszenia opłat za DPS, które nie wywiązały się z ciążącego na nich obowiązku ustalonego w drodze umowy lub decyzji administracyjnej reguluje art. 61 ust. 3 u.p.s.
Przywołany przepis stanowi, że w przypadku niewywiązywania się osób, o których mowa w ust. 2 pkt 1 i 2 oraz ust. 2a, z obowiązku opłaty za pobyt mieszkańca domu w domu pomocy społecznej, ustalonego w decyzji lub umowie, o której mowa w art. 103 ust. 2, opłaty te zastępczo wnosi gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej. Wydatki gminy podlegają ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Przepis art. 104 ust. 3-8 stosuje się odpowiednio.
W praktyce oznacza to, że gmina w stosunku do osoby wymienionej w art. 61 ust. 2 pkt, 1 i 2 u.p.s. (tj. mieszkańca DPS, jego małżonka, zstępnych, np. syna, wstępnych), która nie wywiązała się z obowiązku wniesienia opłat za pobyt mieszkańca w DPS ustalonego w formie decyzji administracyjnej lub umowy zawartej na podstawie art. 103 ust. 2 u.p.s., ma obowiązek najpierw ponieść za nią opłatę zastępczą, a dopiero potem dochodzić jej zwrotu na podstawie decyzji administracyjnej wydanej na podstawie art. 104 ust. 3 u.p.s. w związku z art. 61 ust. 3 u.p.s., o zwrocie należności z tytułu poniesionych zastępczo opłat od osoby, której ten obowiązek dotyczy.
W myśl art. 104 ust. 3 u.p.s., wysokość należności, o których mowa w ust. 1, podlegających zwrotowi oraz terminy ich zwrotu ustala się w drodze decyzji administracyjnej. Cytowany przepis odwołuje się do art. 104 ust. 1 u.p.s., który stanowi, że z tytułu wydatków na świadczenia z pomocy społecznej, z tytułu opłat określonych przepisami ustawy oraz z tytułu nienależnie pobranych świadczeń podlegają ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Do opłat określonych przepisami u.p.s., zalicza się obowiązek opłacania kosztów pobytu mieszkańca w DPS. Oznacza to, że należności z tytułu zastępczo poniesionych przez gminę opłat za pobyt mieszkańca w DPS należy dochodzić na podstawie art. 61 ust. 3 u.p.s. w związku z art. 104 ust. 3 u.p.s. w formie decyzji administracyjnej, w której treści należy określić wysokość należności podlegających zwrotowi oraz terminy ich zwrotu oraz wskazać numer rachunku bankowego gminy, na który należy dokonać zwrotu.
WSA w Gliwicach w wyroku 08.12.2017 r., (IV SA/Gl 340/17, LEX nr 2443906) stwierdził, że "decyzja, o której mowa w art. 104 ust. 3 u.p.s., jest wydawana w celu przeprowadzenia egzekucji obowiązku niezrealizowanego przez osobę zobowiązaną i stanowi tytuł egzekucyjny będący podstawą prawną do przeprowadzenia egzekucji administracyjnej."
Na zakończenie przypominam, że organ wszczynając z urzędu postępowanie o zwrot poniesionych zastępczo wydatków za pobyt w DPS ma obowiązek zgodnie z art. 104 ust. 4 u.p.s. ocenić, czy zachodzą przesłanki do odstąpienia od żądania zwrotu należności. "Postępowanie w przedmiocie zwrotu należności oraz odstąpienia od żądania ich zwrotu, jest bowiem jednym postępowaniem. Zatem w ramach tego jednego postępowania konieczne jest wyjaśnienie, czy zachodzi szczególnie uzasadniony przypadek, zwłaszcza z uwagi na sytuację osoby zobowiązanej." (por. wyrok WSA w Gliwicach z 9.01.2020 r., II SA/Gl 1072/19