Wniosek o zwolnienie można rozpatrzeć PRZED ustaleniem odpłatności

[obserwator]

Szanowni Państwo,
na forum pojawiają się niekiedy opinie, jakoby wniosek o zwolnienie można było rozpatrywać DOPIERO PO wydaniu decyzji o odpłatności. Jest to nieprawda.

Według Art. 64 Ustawy o Pomocy Społecznej:

Osoby wnoszące opłatę lub obowiązane do wnoszenia opłaty za pobyt mieszkańca domu w domu pomocy społecznej można zwolnić z tej opłaty częściowo lub całkowicie, na ich wniosek, po przeprowadzeniu rodzinnego wywiadu środowiskowego, w szczególności jeżeli: ....

Zwróćmy uwagę na różnicę między prastarą, a nową (tzn. już kilkuletnią...) wersją tego artykułu:
STARA WERSJA: Art. 64. Osoby wnoszące opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej można zwolnić, na ich wniosek, częściowo lub całkowicie z tej opłaty…
NOWA (AKTUALNA) WERSJA: Art. 64. Osoby wnoszące opłatę lub obowiązane do wnoszenia opłaty za pobyt mieszkańca domu w domu pomocy społecznej można zwolnić z tej opłaty częściowo lub całkowicie…
Ta różnica ma istotne znaczenie, co absolutnie jednoznacznie potwierdza orzecznictwo. Wkleję kilka przykładowych orzeczeń (zapewne zmieści się tylko fragment, post będzie kontynuowany).
II SA/Rz 1653/22 - Wyrok WSA w Rzeszowie
Ustawa nowelizująca poszerzyła zatem nie tylko krąg podmiotów uprawnionych do występowania z wnioskiem o zwolnienie z odpłatności za pobyt w domu pomocy społecznej, ale także poszerzyła możliwość zwalniania z obowiązku wnoszenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej, obok osób wnoszących opłatę, również osoby zobowiązane do wnoszenia opłat zgodnie z przepisami ustawy, ale jeszcze nie wnoszące tych opłat (potwierdza to również uzasadnienie projektu ustawy). Z tą ostatnią sytuacją mamy do czynienia na gruncie niniejszej sprawy.
II SA/Łd 731/23 - Wyrok WSA w Łodzi
Jak wynika z powyższego ustawa nowelizująca poszerzyła krąg podmiotów uprawnionych do występowania z wnioskiem o zwolnienie z odpłatności za pobyt w domu pomocy społecznej. Z uzasadnienia projektu do tej ustawy wynika, że zmiana poszerza możliwość zwalniania z obowiązku wnoszenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej, obok osób wnoszących opłatę, również osób zobowiązanych do wnoszenia opłat zgodnie z przepisami ustawy, ale jeszcze ich niewnoszących (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 19 września 2023 r., sygn. akt I OSK 1864/21).
II SA/Ol 672/23 - Wyrok WSA w Olsztynie
Wyjaśnić należy organowi odwoławczemu, że przepis art. 64 u.p.s. w brzmieniu sprzed nowelizacji uprawniał do ubiegania się o zwolnienie z opłat jedynie osoby wnoszące taką opłatę, co oznaczało, że musiała być ona wpierw prawomocnie ustalona. Natomiast obecne brzmienie art. 64 u.p.s., po zmianie, która nastąpiła z dniem 4 października 2019 r., na mocy art. 1 pkt 8 lit. a ustawy zmieniającej, prezentowany w orzecznictwie pogląd o ograniczeniu w tym przepisie kręgu osób uprawionych do ubiegania się o zwolnienie z opłaty do osób wnoszących opłaty stał się nieaktualny. Oznacza to, że strona obowiązana do wnoszenia opłaty może złożyć wniosek o zwolnienie z tej opłaty częściowo lub całkowicie także w toku postępowania o ustalenie wysokości opłaty. Organ jest wówczas zobowiązany do orzeczenia o zwolnieniu z tej opłaty w decyzji ustalającej ich wysokość (vide: wyroki NSA z 11 stycznia 2023 r. sygn. akt I OSK 318/22, 12 lipca 2023 r. sygn. akt I OSK 1588/22, 11 marca 2022 r. sygn. akt I OSK 1644/21, dostępne w CBOSA).
Innymi słowy, złożenie przez zobowiązany podmiot stosownego wniosku na etapie postępowania pierwszoinstancyjnego, jak i postępowania odwoławczego nakłada na organ obowiązek jego rozpatrzenia i orzeczenia o zwolnieniu z opłat w decyzji ustalającej ich wysokość. Nie ma zatem podstaw do twierdzenia, że wniosek taki powinien zostać rozpatrzony dopiero po uprawomocnieniu się decyzji ustalającej wysokość odpłatności. Taki wniosek należy rozpoznać w toku postępowania w sprawie ustalenia odpłatności za pobyt osoby spokrewnionej w DPS.

[obserwator]

Dalsze orzeczenia:

II SA/Łd 270/23 - Wyrok WSA w Łodzi

Przepis art. 64 u.p.s. w brzmieniu sprzed nowelizacji uprawniał do ubiegania się o zwolnienie z opłat jedynie osoby wnoszące opłatę. Obecnie, w wyniku zmiany brzmienia art. 64 u.p.s., która nastąpiła z dniem 4 października 2019 r., na mocy art. 1 pkt 8 lit. a ustawy zmieniającej, prezentowany w orzecznictwie pogląd o ograniczeniu w tym przepisie kręgu osób uprawionych do ubiegania się o zwolnienie z opłaty do osób wnoszących opłaty stał się nieaktualny. Oznacza to, że strona obowiązana do wnoszenia opłaty może złożyć wniosek o zwolnienie z tej opłaty częściowo lub całkowicie w toku postępowania o ustalenie wysokości opłaty. Organ jest wówczas zobowiązany do orzeczenia o zwolnieniu z tej opłaty w decyzji ustalającej ich wysokość (vide: wyroki NSA z 11 stycznia 2023 r. sygn. akt I OSK 318/22, 12 lipca 2023 r. sygn. akt I OSK 1588/22, 11 marca 2022 r. sygn. akt I OSK 1644/21). Innymi słowy, złożenie przez zobowiązany podmiot stosownego wniosku na etapie postępowania pierwszoinstancyjnego jak i postępowania odwoławczego nakłada na organ obowiązek jego rozpatrzenia i orzeczenia o zwolnieniu z opłat w decyzji ustalającej ich wysokość. Nie ma podstaw do twierdzenia, jak uczyniło to Kolegium, że wniosek taki powinien zostać rozpatrzony dopiero po uprawomocnieniu się decyzji ustalającej wysokość odpłatności.

II SA/Łd 609/23 - Wyrok WSA w Łodzi

Przepis art. 64 u.p.s. w brzmieniu sprzed nowelizacji uprawniał do ubiegania się o zwolnienie z opłat jedynie osoby wnoszące opłatę. Obecnie, w wyniku zmiany brzmienia art. 64 u.p.s., która nastąpiła z dniem 4 października 2019 r., na mocy art. 1 pkt 8 lit. a ustawy zmieniającej, prezentowany w orzecznictwie pogląd o ograniczeniu w tym przepisie kręgu osób uprawionych do ubiegania się o zwolnienie z opłaty do osób wnoszących opłaty stał się nieaktualny. Oznacza to, że strona obowiązana do wnoszenia opłaty może złożyć wniosek o zwolnienie z tej opłaty częściowo lub całkowicie w toku postępowania o ustalenie wysokości opłaty. Organ jest wówczas zobowiązany do orzeczenia o zwolnieniu z tej opłaty w decyzji ustalającej ich wysokość (vide: wyroki NSA z 11 stycznia 2023 r. sygn. akt I OSK 318/22, 12 lipca 2023 r. sygn. akt I OSK 1588/22, 11 marca 2022 r. sygn. akt I OSK 1644/21). Innymi słowy, złożenie przez zobowiązanego stosownego wniosku na etapie postępowania pierwszoinstancyjnego jak i postępowania odwoławczego nakłada na organ obowiązek jego rozpatrzenia i orzeczenia o zwolnieniu z opłat w decyzji ustalającej ich wysokość.