właściwość miejscowa a refundacja - Pomoc społeczna (forum ogólne)

[jakobos]

Nie jest osoba bezdomną, więc nie ma podstaw do refundacji

Przepis mówi o tym, że "właściwa miejscowo jest gmina miejsca pobytu osoby ubiegającej się o świadczenie", a nie "właściwa miejscowo jest gmina miejsca pobytu osoby bezdomnej". O bezdomnych mówi tylko art 101 ust. 2, cała reszta tego przepisu dotyczy wszelkich sytuacji na linii "właściwość miejscowa - pobyt - zameldowanie".

Nie zgadzam się z Hipolitą - można przyznać świadczenie w miejscu pobytu również dla osoby "domnej" (tak jak w opisanej sytuacji) i wystąpić o zwrot. Można też - jeśli już jesteśmy asekurantami - pobrać od wnioskodawcy oświadczenie, że zamieszkuje w innej gminie, a teraz tymczasowo przebywa ale bez zamiaru stałego pobytu w tej gminie, zrobić wywiad i przesłać do macierzystej gminy zgodnie z właściwością miejscową.

[Hipolita]

Byłam na szkoleniu w 2004 r. zorganizowanym przez ministerstwo, szkolenie prowadziła pani, która brała czynny udział w tworzeniu ustawy z 2004 r.. Padło szereg pytań dot. art. 101, własciwości miejscowej i zwrotów. Pani z całą mocą stwierdziła, że zwroty dot. tylko i wyłącznie osób bezdomnych. Każdą osobę należy rozpatrzyć indywidualnie pod kątem jej obecnego centrum życiowego - praca, szkoła, ośrodek zdrowia itd.

[Hipolita]

"Stały pobyt z kolei to przebywanie w danej miejscowości w sytuacji, gdy występują "okoliczności pozwalające przeciętnemu obserwatorowi na wyciągnięcie wniosku, że określona miejscowość jest głównym ośrodkiem działalności danej dorosłej osoby fizycznej. Generalnie przyjmuje się w orzecznictwie, że zamiar stałego pobytu w danej miejscowości nie stanowi o zamieszkiwaniu, lecz musi być połączony z przebywaniem w danej miejscowości i to z takim, które ma cechy założenia tam ośrodka swoich osobistych i majątkowych interesów.

Miejscem pobytu stałego danej osoby będzie zatem miejsce, w którym osoba ta stale realizuje swoje podstawowe czynności życiowe, a w szczególności mieszka, nocuje, przygotowuje i spożywa posiłki, wypoczywa, przechowuje rzeczy niezbędne do bytowania, przyjmuje wizyty gości, korespondencję itp. Nie można przy tym mieć kilku równorzędnych miejsc pobytu stałego (por. np. wyrok NSA z 1 lipca 2008 r., sygn. akt II OSK 739/07). Samo natomiast zameldowanie, będące kategorią prawa administracyjnego, nie przesadza o miejscu zamieszkania w rozumieniu prawa cywilnego (postanowienie NSA z 13 maja 2011 r., sygn. akt I OW 11/11)."

[Hipolita]

" wprzepisach Kodeksu cywilnego, który w art. 25stanowi, że miejscem zamieszkania jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu, przy czym ustalenie tego zamiaru winno być oparte o kryteria zobiektywizowane(postanowienie NSAw Warszawie z 14.05.2009 r., I OW 23/09). Wyrażenie zamiaru stałego pobytu nie wymaga złożenia oświadczenia woli(nie jest czynnością prawną). Wystarczy więc, że zamiar taki wynika z zachowania danej osoby polegającego na ześrodkowaniu swojej aktywności życiowej w określonej miejscowości (postanowienie NSA wWarszawie z10.02.2009 r.,I OW 164/08). "

[Hipolita]

" Osobę uznaje się za bezdomną w dwóch przypadkach:1)odnosi się do osoby, która nie mieszka w lokalu mieszkalnym i jednocześnie nie posiada stałego zameldowania, 2)dotyczy osoby niezamieszkującej w lokalu mieszkalnym, posiadającej stałe zameldowanie w lokalu, w którym nie ma możliwości zamieszkania.W przypadku każdego z tych stanów przewidziane w ustawie przesłanki muszą występować kumulatywnie (patrz postanowienieNSAw Warszawie z 06.03.2014 r., IOW 184/13, z 12.09.2014r.,I OW 110/14, z 24.09.2014r.,I OW 112/14). "

[Ten z Łopieki]

Byłam na szkoleniu w 2004 r. zorganizowanym przez ministerstwo, szkolenie prowadziła pani, która brała czynny udział w tworzeniu ustawy z 2004 r.. Padło szereg pytań dot. art. 101, własciwości miejscowej i zwrotów. Pani z całą mocą stwierdziła, że zwroty dot. tylko i wyłącznie osób bezdomnych. Każdą osobę należy rozpatrzyć indywidualnie pod kątem jej obecnego centrum życiowego - praca, szkoła, ośrodek zdrowia itd.

Szkolenie z 2004 r. to trochę dawno temu, zaraz po wejściu w życie ustawy. Orzecznictwo i piśmiennictwo jeszcze raczkowało, nie było wyraźnego i utrwalonego stanowiska SA i przedstawicieli doktryny. Obecnie wygląda to trochę inaczej. Zwrot świadczeń udzielonych w miejscu pobytu dotyczy zarówno bezdomnego jak również osoby mającej miejsce zamieszkania w innej gminie. Wynika to wyraźnie z norm i konstrukcji art. 101 ust. 1-7 ustawy. Art. 101 ust. 7 ustawy o pomocy społecznej stanowi, że gmina właściwa ze względu na miejsce zamieszkania albo na ostatnie miejsce zameldowania na pobyt stały jest obowiązana do zwrotu wydatków gminie, która przyznała świadczenia w miejscu pobytu. Art. 101 ust. 1. Właściwość miejscową gminy ustala się według miejsca zamieszkania osoby ubiegającej się o świadczenie. Art. 101 ust. 2. W przypadku osoby bezdomnej właściwą miejscowo jest gmina ostatniego miejsca zameldowania tej osoby na pobyt stały. Art. 101 ust. 3. W przypadkach szczególnie uzasadnionych sytuacją osobistą osoby ubiegającej się o świadczenie, w sprawach niecierpiących zwłoki (…) właściwa miejscowo jest gmina miejsca pobytu osoby ubiegającej się o świadczenie.

A więc gdy osoba, której udzielono świadczeń w miejscu jej pobytu, ma swoje właściwe miejsce zamieszkania w innej gminie, to ta gmina będzie zobowiązana do zwrotu wydatków na świadczenia. Natomiast w przypadku osoby bezdomnej - właściwa do zwrotu jest gmina ostatniego zameldowania tej osoby na pobyt stały.

Przykładzik: „Należy przyjąć, że skoro ustawodawca wprowadził zasadę, że właściwą do udzielenia pomocy jest gmina miejsca zamieszkania świadczeniobiorcy, to ta właśnie gmina będzie zobowiązana do zwrotu wydatków związanych z udzielonym danej osobie wsparciem w miejscu jej pobytu. Natomiast gmina ostatniego miejsca zameldowania na pobyt stały powinna być brana pod uwagę, gdy osoba nie ma żadnego miejsca zamieszkania.” (Tak: prof. Iwona Sierpowska, „Ustawa o pomocy społecznej. Komentarz” – uwagi do art. 101 ust. 7, wyd. 3, Lex Wolters Kluwer bussines, W-wa 2014 r., str. 406-407)

[Hipolita]

Nie można przy tym mieć kilku równorzędnych miejsc pobytu stałego (por. np. wyrok NSA z 1 lipca 2008 r., sygn. akt II OSK 739/07). Samo natomiast zameldowanie, będące kategorią prawa administracyjnego, nie przesadza o miejscu zamieszkania w rozumieniu prawa cywilnego (postanowienie NSA z 13 maja 2011 r., sygn. akt I OW 11/11)."

[Hipolita]

Pytanie:
"Czy w myśl art. 101 ust 1,2,3,4,7 ustawy o pomocy społecznej ośrodek Y jest zobowiązany do zwrotu (refundacji) wydatków na świadczenia z pomocy społecznej przyznane przez Ośrodek Pomocy Społecznej X osobie, która zamieszkuje i przebywa na terenie gminy X, która przyznała i wypłaciła świadczenie. Należy zaznaczyć, iż nie dotyczy to osób bezdomnych, a jedynie osób zameldowanych na pobyt stały na terenie Gminy Y, których od dłuższego czasu faktycznym miejscem zamieszkania i centrum życiowym jest Gmina X."

Odpowiedź:
W przedstawionym stanie faktycznym - o ile miejsce zamieszkania świadczeniobiorcy w rozumieniu art. 25 k.c. rzeczywiście znajduje się na terenie gminy, która przyznała świadczenie - brak jest podstaw prawnych do dochodzenia zwrotu wydatków poniesionych na pomoc społeczną od gminy ostatniego miejsca zameldowania świadczeniobiorcy. Zastosowanie znajdzie bowiem w tym wypadku podstawowa w zakresie ustalania właściwości miejscowej organów pomocy społecznej zasada, zgodnie z którą właściwość miejscową gminy ustala się według miejsca zamieszkania osoby ubiegającej się o świadczenie (art. 101 ust. 1 u.p.s.).

Krótki opis stanu faktycznego:
Zadane pytanie dotyczy następującego stanu faktycznego. Ośrodek Pomocy Społecznej w X przyznał świadczenie z pomocy społecznej osobie, której miejscem zamieszkania jest miejscowość położona w gminie X, lecz która zameldowana jest na pobyt stały na terenie Gminie Y. Wobec powyższego Ośrodek Pomocy Społecznej w Y zwrócił się z pytaniem czy w przedstawionym stanie faktycznym ciąży na nim - w myśl art. art. 101 ust. 7 ustawy o pomocy społecznej – obowiązek zwrotu wydatków poniesionych na świadczenia przyznane ww. osobie przez Ośrodek Pomocy Społecznej w X.

Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. poz. 182 ze zm.)
Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. poz. 267)
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.)

[Ten z Łopieki]

Nie rozumiem co to ma do rzeczy. Oczywistym jest, że gmina miejsca zamieszkania nie może dochodzić zwrotu wydatków od gminy ostatniego zameldowania, nie o to tutaj chodzi. Sytuacja osoby, o której pisze aja, jest zupełnie inna. Osoba ta ma ustalone miejsce zamieszkania – swoje centrum życiowe. Natomiast z przyczyn losowych przebywa tymczasowo w innej gminie, która udzieliła jej niezbędnego wsparcia w miejscu aktualnego pobytu. Ustawodawca przewidział taką możliwość i zobowiązał do zwrotu wydatków za udzielone świadczenie gminę, z którą ta osoba jest związana na stałe. Wyraźnie wynika to z przepisów art. 101 ust. 1-7 ustawy, uwarunkowania takiej sytuacji są tu jasno określone. Powoływanie się więc w tym przypadku na wyroki dotyczące ustalenia miejsca zamieszkania świadczeniobiorcy, czy niemożności posiadania kilku miejsc pobytu albo braku możliwości zwrotu wydatków od gminy miejsca zameldowania, nijak mają się do tej sprawy.

[Hipolita]

Wszystko zależy od tego, co postanowi rodzina, jeśli nie planują remontu mieszkania w tym roku, to centrum życiowe będzie w obecnej gminie.