SZKOLENIA

[Ojciec76]

Art. 99 ust. 1: Osobie, której przyznano emeryturę lub rentę za okres, za który wypłacono zasiłek stały lub zasiłek okresowy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych oraz inne organy rentowe, które przyznały emeryturę lub rentę, wypłacają to świadczenie pomniejszone o kwotę odpowiadającą wysokości wypłaconych za ten okres zasiłków i przekazują te kwoty na rachunek bankowy właściwego ośrodka pomocy społecznej.

Art. 37 ust. 4: W przypadku zbiegu uprawnień do zasiłku stałego i renty socjalnej, świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego, dodatku z tytułu samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych na skutek upływu ustawowego okresu jego pobierania lub zasiłku dla opiekuna, zasiłek stały nie przysługuje.
W tej wyliczance nie ma emerytury....
....Więc podstawą uchylenia zasiłku stałego powinienem się raczej kierować kryterium dochodowym. Jeśli emerytura jest niższa od kryterium dochodowego i osoba wciąż ma prawo do zasiłku stałego, to dlaczego ZUS ma zwracać nam "nadpłacony zasiłek"??

[bea2]

Tak jeżeli ma niską emeryturę w dalszym ciągu kwalifikują się do stałego ale w niższej kwocie

[Ten z Łopieki]

Hmmm... Ciężki temat zapodajesz w ten piątkowy poranek...
Są tu dwa zupełnie rozbieżne stanowiska w doktrynie i orzecznictwie. WSA orzekały niejednolicie w tej sprawie i kontrole też rozbieżnie do tego podchodzą, toteż poszczególne OPS-y różnie praktykują w tym przypadku.

[Ten z Łopieki]

Stanowisko I

„(…)brak jest podstawy prawnej do przyznania zasiłku stałego w sytuacji pobierania przez skarżącą emerytury.” (Tak: Wyrok WSA w Poznaniu z dnia 10.12.2015 r., sygn..: IV SA/Po 573/15).

„(…)ZUS ma obowiązek zastosować instytucję potrącenia swojego świadczenia ze świadczeniem pobranym już z organu pomocy społecznej. Świadczeniobiorca zobowiązany jest wówczas do zwrotu tych ostatnich, jeżeli pobierał zasiłki w okresie, za który przyznano mu emeryturę. (…)Takie stanowisko prezentowane jest także w doktrynie. Iwona Sierpowska w Komentarzu do art. 99 ustawy o pomocy społecznej (System Informacji Prawnej LEX) wskazuje, że "ustawodawca wykluczył możliwość łączenia renty i emerytury z zasiłkiem stałym i okresowym z pomocy społecznej. Świadczeniobiorca jest zobowiązany do zwrotu tych ostatnich, jeżeli pobierał zasiłki w okresie, za który przyznano mu rentę lub emeryturę. (…) Celem ustawy o pomocy społecznej nie jest bowiem pomoc osobom otrzymującym środki finansowe z ZUS w postaci emerytury. Słuszność i sprawiedliwość społeczna przemawia za tym aby wypłacone takim osobom środki w postaci zasiłku powróciły do osób rzeczywiście potrzebujących pomocy społecznej - nie otrzymujących emerytury.(…)” (Tak: Wyrok NSA z dnia 20.06.2017 r., sygn..: I OSK 756/16).

„Świadczeniami z pomocy społecznej niepodlegającymi łączeniu ze świadczeniami z ubezpieczenia emerytalno - rentowego są zasiłek stały i okresowy” (Tak: Komentarz do ustawy o pomocy społecznej Wojciech Maciejko, Paweł Zaborniak, wyd. LexisNexis, W-wa 2009 r.);
oraz
„Mimo że art. 99 u.p.s. nie stanowi wprost o zakazie łączenia określonych zasiłków z pomocy społecznej z rentą i emerytura, to nie można uznać, że jednoczesne pobieranie tych świadczeń jest dopuszczalne.”
„Z jednej strony wskazuje się, że skoro ustawodawca nakazuje zwrot zasiłków w przypadku równoległej wypłaty emerytury (lub renty), to tym bardziej zakazane jest przyznawanie zasiłku okresowego i stałego w czasie pobierania świadczeń ubezpieczeniowych. Jest to konsekwencją przyjętej przez ustawodawcę zasady pomocniczości, zgodnie z którą świadczenia z pomocy społecznej nie powinny wyprzedzać świadczeń z ubezpieczenia społecznego.” (Komentarz do ustawy o pomocy społecznej, Iwona Sierpowska, wyd. LEX, W-wa 2014 r.).
c.d.n.

[Ten z Łopieki]

No i teraz:

Stanowisko II,

zgodne ze słusznymi wątpliwościami, zawartymi w Twoim pytaniu.

„Z drugiej strony zauważyć jednak trzeba, że brak jest normy prawnej zabraniającej przyznania zasiłku (stałego lub okresowego) osobie uzyskującej emeryturę. Takim przepisem nie jest z pewnością art. 37 ust. 4 PomSołU, gdzie wskazano przypadki, w których zasiłek stały nie przysługuje. Wśród nich nie wymienia się jednak zbiegu zasiłku stałego z prawem do emerytury. Przepis ten jako przepis wyjątkowy nie powinien być wykładany rozszerzająco.(...) Sąd podkreśla, że katalog tych zdarzeń jest zamknięty i odmowa przyznania zasiłku stałego nie może wynikać z faktu uzyskiwania innego poza wymienionymi w art. 37 ust. 4 u.p.s. rodzaju dochodu.
„(...)Wydaje się zatem, że jedynie fakt uzyskiwania emerytury wyższej niż kryterium dochodowe uzasadnia odmowę przyznania zasiłku stałego. W sytuacji otrzymania emerytury niższej niż kryterium dochodowe, przy spełnieniu pozostałych wymogów wynikających z przepisów PomSpołU, odmowa przyznania zasiłku stałego nie znajduje uzasadnienia prawnego.” (Tak: Tomasz Krajewski [w:] Ustawa o pomocy społecznej – Komentarz, praca zbiorowa, uwagi do art. 99, str. 99, wyd. C.H.Beck, W-wa 2019 r.).

c.d.n.

[Ten z Łopieki]

Stanowisko II - c.d.

„Emerytura, jaką uzyskuje skarżący jest jednym z rodzajów dochodu, o którym mowa w art. 8 ust. 3 u.p.s. Brak jest normy prawnej zabraniającej przyznania zasiłku stałego osobie uzyskującej emeryturę. Jedynie fakt uzyskiwania emerytury wyższej niż kryterium dochodowe uzasadnia odmowę przyznania zasiłku stałego. W sytuacji otrzymywania emerytury niższej niż kryterium dochodowe, przy spełnieniu pozostałych wymogów wynikających z przepisów u.p.s. odmowa przyznania zasiłku stałego nie znajduje uzasadnienia prawnego.
Powoływany w kontrolowanych decyzjach przepis art. 99 u.p.s. nie jest przepisem o charakterze lex specialis w stosunku do art. 37 u.s.p., na podstawie którego może uznać, że osobie pozostającej w ubóstwie, niezdolnej do samodzielnego zarobkowania i pozbawionej innej możliwości wsparcia niż pomoc społeczna, należy odmówić zasiłku stałego ze względu na sam fakt pobierania emerytury, bez względu na jej wysokość. Przepis art. 99 up.ps. jest natomiast przepisem o charakterze technicznym, regulującym sposób uzyskiwania zwrotu zasiłku stałego czy okresowego, w przypadku, gdy nastąpiło ich równoległe wypłacenia (na ogół w sytuacji oczekiwania na przyznanie emerytury przez beneficjenta zasiłku stałego i uzyskanie świadczenia z ubezpieczenia społecznego wypłaconego z datą wsteczną).
Organom wydającym kontrolowane decyzje umknęła regulacja zawarta w art. 99 ust. 3 u.p.s. Określa się w niej, że kwota pomniejszenia emerytury lub renty z tytułu pobieranego wcześniej zasiłku stałego, za który obecnie przyznaje się jej świadczenie z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub świadczenie innych organów rentowych nie może być wyższa niż przyznana za ten okres kwota emerytury lub renty.
Biorąc pod uwagę powyższe unormowanie staje się oczywiste, że świadczenie emerytalne, które pobierane jest w wysokości mniejszej niż kryterium dochodowe i mniejszej niż maksymalny zasiłek stały, nie może powodować zwrotu przyznanego zasiłku stałego. Tym samym przyznanie zasiłku stałego w wysokości uzupełniającej wysokość pobieranej emerytury do wysokości maksymalnego zasiłku stałego, nie pozostaje w sprzeczności z art. 99 ust 1 i 3 u.p.s.” (Tak: Wyrok WSA w Gliwicach, z dnia 21.10.2016 r., sygn.: IV SA/Gl 112/16).

[Ten z Łopieki]

I jeszcze jedno – mimo wszystko - bez względu na okoliczności i przyjęte stanowisko ww. rozważań, co do zasady ZUS nie może po prostu sobie zaniechać zwrotu zasiłku pobieranego w czasie przysługiwania świadczeń emerytalno – rentowych (z przyczyn innych niż przedstawione dalej), a my nie mamy prawa odstąpić od żądania tego zwrotu ani go umorzyć. Akurat tutaj doktryna i orzecznictwo są jednolite. ZUSu nie interesuje nasze kryterium i niska kwota emerytury. Do zwrotu obliguje go nie tylko art. 99 ustawy z dnia 12 marca o pomocy społecznej. Zgodnie z art. 139 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2021.291 z późn. zm.): Ze świadczeń pieniężnych określonych w ustawie – po odliczeniu składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz zaliczki i innych należności z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych potrąceniu – podlegają m. in. zasiłki wypłacone z tytułu pomocy społecznej, jeżeli przy wypłacie zastrzeżono ich potrącanie, oraz zasiłek stały lub zasiłek okresowy wypłacone na podstawie przepisów o pomocy społecznej za okres, za który przyznano emeryturę lub rentę. Kolejne artykuły tejże ustawy określają sposób i kolejność poszczególnych potrąceń z rent i emerytur. Art. 141 ust. 1 natomiast ustanawia ograniczenia w potrąceniach, które nie może przekraczać 50% miesięcznego świadczenia, a w pkt. 3 art. 141 ustalono kwotę wolną od potrąceń na 732,86 zł. To są wytyczne do potrąceń dla ZUS lub jego zaniechania, a nie jakieś tam nasze kryterium dochodowe i mieszcząca się w nim groszowa emerytura.

I tu po przydługim wywodzie następuje konkluzja. Jeżeli w tym samym czasie świadczeniobiorca miał zasiłek stały i np. emeryturę, to – co do zasady - ZUS coś nam zwrócić musi, bo obligują go do tego powyższe przepisy. Ale to OPS ustala jaki zasiłek był w tym czasie pobierany i kwotę zwrotu. Więc jeśli stoisz na stanowisku nr 2, czyli takim, że uzyskując emeryturę mieszczącą się kwotowo w kryterium dochodowym z pomocy społecznej, można pobierać zasiłek stały, to pewną aberracją byłby zwrot całego wypłaconego zasiłku stałego z ZUS - od momentu uzyskania emerytury do chwili obecnej, a potem wyrównanie stałego do kryterium, dodając go do tej niskiej emerytury… Wtedy właściwie pozostaje podjąć odważną próbę określenia kwoty zwrotu (lub jej brak) z ZUS z uwzględnieniem kryterium dochodowego z pomocy społecznej…? U nas by to nie przeszło, bo praktykowane jest stanowisko nr 1, czyli zakaz łączenia świadczeń emerytalno -rentowych z zasiłkiem stałym… Choć na szczęście nie mieliśmy jeszcze sytuacji tak niskiej renty/emerytury (pomijam tu potrącenia komornicze) wśród stałych zasiłkowców...

[Ojciec76]

Dzięki wielkie.

[Aisab48]

Stanowisko II - c.d.

„Emerytura, jaką uzyskuje skarżący jest jednym z rodzajów dochodu, o którym mowa w art. 8 ust. 3 u.p.s. Brak jest normy prawnej zabraniającej przyznania zasiłku stałego osobie uzyskującej emeryturę. Jedynie fakt uzyskiwania emerytury wyższej niż kryterium dochodowe uzasadnia odmowę przyznania zasiłku stałego. W sytuacji otrzymywania emerytury niższej niż kryterium dochodowe, przy spełnieniu pozostałych wymogów wynikających z przepisów u.p.s. odmowa przyznania zasiłku stałego nie znajduje uzasadnienia prawnego.
Powoływany w kontrolowanych decyzjach przepis art. 99 u.p.s. nie jest przepisem o charakterze lex specialis w stosunku do art. 37 u.s.p., na podstawie którego może uznać, że osobie pozostającej w ubóstwie, niezdolnej do samodzielnego zarobkowania i pozbawionej innej możliwości wsparcia niż pomoc społeczna, należy odmówić zasiłku stałego ze względu na sam fakt pobierania emerytury, bez względu na jej wysokość. Przepis art. 99 up.ps. jest natomiast przepisem o charakterze technicznym, regulującym sposób uzyskiwania zwrotu zasiłku stałego czy okresowego, w przypadku, gdy nastąpiło ich równoległe wypłacenia (na ogół w sytuacji oczekiwania na przyznanie emerytury przez beneficjenta zasiłku stałego i uzyskanie świadczenia z ubezpieczenia społecznego wypłaconego z datą wsteczną).
Organom wydającym kontrolowane decyzje umknęła regulacja zawarta w art. 99 ust. 3 u.p.s. Określa się w niej, że kwota pomniejszenia emerytury lub renty z tytułu pobieranego wcześniej zasiłku stałego, za który obecnie przyznaje się jej świadczenie z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub świadczenie innych organów rentowych nie może być wyższa niż przyznana za ten okres kwota emerytury lub renty.
Biorąc pod uwagę powyższe unormowanie staje się oczywiste, że świadczenie emerytalne, które pobierane jest w wysokości mniejszej niż kryterium dochodowe i mniejszej niż maksymalny zasiłek stały, nie może powodować zwrotu przyznanego zasiłku stałego. Tym samym przyznanie zasiłku stałego w wysokości uzupełniającej wysokość pobieranej emerytury do wysokości maksymalnego zasiłku stałego, nie pozostaje w sprzeczności z art. 99 ust 1 i 3 u.p.s.” (Tak: Wyrok WSA w Gliwicach, z dnia 21.10.2016 r., sygn.: IV SA/Gl 112/16).

Szperam na forum w poszukiwaniu informacji, co w przypadku śmierci osoby, której dotyczy potrącenie? Skoro to nie jest nienależnie pobrane świadczenie nie obowiązuje termin przedawnienia.
W przypadku nienależnie pobranych ops ma dochodzić spłaty od spadkobierców.

[Ten z Łopieki]

W przypadku śmierci świadczeniobiorcy ZUS po prostu zaprzestaje potrąceń, a tylko ta instytucja była zobowiązana do zwrotu wypłaconych świadczeń. Na tym się sprawa kończy.